Vì sao gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hỗ trợ người vay mua nhà bị "ế"?

Người mua nhà không dám vay vì sợ lãi cao

Theo Horea, chương trình tín dụng khoảng 120.000 tỷ đồng dự kiến giải ngân trong giai đoạn 2023 - 2030, nhưng sau gần 2 tháng triển khai thực hiện Ngân hàng Nhà nước cho biết, chưa phát sinh dư nợ do chưa có người vay. Người mua nhà ở xã hội, nhà ở công nhân “chưa mặn mà” vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng do lãi suất quá cao, lên đến 8,2%/năm, trong khi đó lãi suất ưu đãi cho vay mua nhà ở xã hội hiện chỉ 4,8 - 5%/năm

Nhận định về gói tín dụng này, HoREA đánh giá, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng chưa kế thừa đầy đủ tinh thần của Thông tư 11/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước năm 2013. Hơn nữa, Ngân hàng Nhà nước chỉ áp dụng lãi suất vay ưu đãi này trong 5 năm và sau 5 năm thì ngân hàng thương mại và người mua, thuê mua nhà ở xã hội thỏa thuận lãi suất vay, hầu như có thể nhận định là lãi suất mới sẽ cao hơn, nên người mua nhà lo sợ, bất an không dám vay. 

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước quy định lãi suất vay trong thời gian ưu đãi này được công bố định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần với mức lãi suất 8,2% đầu tiên chỉ áp dụng đến 30/6/2023, sau đó sẽ công bố mức lãi suất áp dụng cho 6 tháng cuối năm 2023… Cách tính lãi suất này càng làm cho người mua nhà thêm lo lắng.

“Đây là gói tín dụng thương mại với lãi suất thấp hơn 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay thông thường dành cho chủ đầu tư. Lãi suất 8,2%/năm áp dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội, tuy có thấp hơn 9%/năm mà người mua nhà ở xã hội đang vay hiện nay, song mức lãi suất này vẫn quá cao” – Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu phân tích và dẫn chứng, giá bán căn hộ nhà ở thương mại hạng A có 2 phòng ngủ là 1,2 tỷ đồng thì giá bán căn hộ nhà ở xã hội hạng B có 2 phòng ngủ cùng loại khoảng 960 triệu đồng. Trường hợp, người mua nhà ở xã hội này chỉ trả trước 20% bằng 192 triệu đồng và được vay phần tiền còn lại 768 triệu đồng bằng 80% giá trị hợp đồng với lãi suất thấp 4,8 - 5%/năm và được trả góp trong 20 - 25 năm thì rất hợp lý và phù hợp với khả năng tài chính của người vay. Ngược lại, mức lãi suất hơn 8%/năm quá cao so với khả năng tài chính của những người có thu nhập thấp.

Theo HoREA, mức lãi suất 8,2%/năm áp dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội là quá cao, chưa thể hiện đúng tinh thần hỗ trợ người có thu nhập thấp an cư

Chưa kể, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được “đẩy lên” thành gói tín dụng có thời gian ưu đãi cho nhà ở xã hội, nên Ngân hàng Nhà nước quy định người vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ được vay ưu đãi 1 lần để mua 1 căn nhà, mà nếu đã vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng với lãi suất khoảng 8,2%/năm thì người có thu nhập thấp đô thị sẽ bị mất cơ hội vay tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở hiện hành với lãi suất 4,8-5%/năm trong thời hạn tối đa 25 năm.

Đáng chú ý, hiện nay, Ngân hàng chính sách xã hội đang còn tồn gần 11.000 tỷ đồng để cho vay mua, thuê mua nhà ở xã hội nhưng do không có nhà ở xã hội nên không có người vay, mà nếu tính suất vay bình quân là 600 triệu đồng/căn, với nguồn vốn 11.000 tỷ đồng thì Ngân hàng chính sách xã hội còn có thể cho vay khoảng 18.000 người để mua nhà ở xã hội. Nếu có nguồn cung nhà ở xã hội thì người mua, thuê mua nhà ở xã hội chắc chắn sẽ lựa chọn vay ưu đãi 4,8%/năm tại Ngân hàng chính sách xã hội, nên gói tín dụng 120.000 tỷ đồng có thể “bị ế” đối với người mua, thuê mua nhà ở xã hội không lựa chọn để vay.